Garanié-de-tout-l'an
Matthiola fruticulosa
Brassicaceae Cruciferae
Noms en français : Matthiole en buisson, Matthiole sous-ligneuse.
Descripcioun :Lou garanié-de-tout-l'an es uno pichoto planto lignouso, drecho emé de fueio primo e cuberto de proun de péu. Trachis dins li sablo douloumitico e li marlo. Se recounèis en flour qu'aquéli soun bèn bello e óuriginalo amé si petalo oundado (de 12 à 28 mm) de coulour proun diferènto de cop. Li boudousco an de 3 à 12 cm emé de baneto chanjadisso. Li grano soun alado.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 10 à 40 (50) cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Matthiola
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1,5 à 2 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à Juliet
Liò : Sablo
- Marlo
- Ribiero
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurimediterranenco
Ref. sc. : Matthiola fruticulosa (Loefl. ex L.) Maire, 1932
(= Matthiola tristis (L.) R.Br., 1812 )
Emperatòri
Imperatoria ostruthium
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Bijoun, Aregrot.
Noms en français : Impératoire, Benjoin.
Descripcioun :L'emperatòri o bijoun es uno planto coumuno en auto mountagno ounte trachis dins li relarg umide. Li fueio soun coumpausado de tres tros de tres fueioun denta. Li flour soun en gràndis oumbello de 20 à 50 rai. La cambo èi boutisso, sènso péu. Se recounèis peréu à soun fru de 4 à 6 mm e proun ala (1 à 1,5 mm - fotò).
Usanço :La racino (aregrot) èi vertuouso (pèr reviscoula...), èi poussible e se n'en servi coume sabourun. Li fueio, que sènton bon, soun manjadisso, pulèu cuecho en soupo o en tian, alor que la tijo sucrado e sucouso se croustejo crudo. Li fueio servien peréu en emplastro pèr gari li plago.
Port : Grando erbo
Taio : 0,4 à 1 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Imperatoria
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 7 à 10 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Fourèst fresco
- Ribiero
- Mountagno mejano
- Auto mountagno
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Imperatoria ostruthium L., 1753
(= Peucedanum ostruthium (L.) W.D.J.Koch, 1824 )